Skilnad mellom versjonar av «Tvo talor av kong Sverre»

Versjonen frå 14. april 2020 kl. 20:02

1. Fyre striden på Ilevollen

Kong Sverre heldt ein tale til mennene sine fyr: dei gjekk pi, og tok solas tilords: »Her er ein stor her og fagert folk saman kome. Men det ser ein no, at me far stor y vermakt å dragast med. Fylkingane åt kong Magnus stend yver hede vollen. med gylte våpen og dyre arde. Men då var det eit velgjort verk. um de bar alt dette til byen i kveld. Sjå no. gode gutar, det er godt å ha tvo kår: det eine å vinna siger, det andre i doy med manndom. Ikkje er det som ein sende dykk til skogs på timberhogster, når de her skal skifta hogg med lendmennene åt kong Mag. nus. Det er ingi skam her å taka og Beva store hogg; det hover her det som skalden kvad: Det er kje som kol.ved å kloyva. )1 karlen feller ned »Hen. So tala og ein bonde. då han fylgde .on sin til herskip og gav honom råd. I ian bad honom vcra raust og hard i mannroyningane: »Ordet lever lenger enn mannen,» sa han. »Eller kor ville du stella deg, um du kom i strid og visste A der skulde du falla?« — at anna var å gjera enn å hardast eg kunde til båe sidor7o Faren mælte: »Men um ein kunde deg med vissa at du ikkje skulde fajja114 — Sonen svara: »Kvi skulde to spara meg for å gå fram som 1,s. , hest? — Faren mælte: »l kvar strid du en v stedd i, vert det eitt av tvo: anten du falla eller koma deg burt. Ver difor djerv og uredd; alt er fyrcåt laga. kjem den ufeige i Hel, og ikkje kanin' den feige koma seg undan; på flukt ti fall verst.« No kano de og vita det, birkebeinar. at det er ilt å sokja nåde hjå held, ungane. Difor er det berre ein utett å stå fast og ingen framgang låna dei. Bra er det for dykk birkebeinar å få røyna sverd' på mjødsistrone til vik, væringane. Me hev stor og fager her, styrke til å strida med: dei hev ria stor mannOolde som dei ikkje far fullt gagn av. Dei hev mest av slike folk som var betre falne til brudlaupsmenna enn til hormenner, og er meir vane med mjoddrikking enn med herferd. Hirdi og merket mitt vil eg lata fara mot Meh ket hans kong Magnus, av di ein kam venta den kvassaste strid der. Men knds mennene hans vil heller sokja seg andre utvegar, og bondemugen som dei her nøydt mcd seg, vil ikkje skøyta um kven som fell, når berre dei sjølve a sårlause. Det veit eg og vel um alk trønder, at det er med dei som skalden kvad: Meg ettar eg moyi, hi munnfagre Inogunn, korso det fer når del finnatt. (raga MagnusS og Sverre. Gakk no vel fram, gode gutar! Og Gud vere med oss!. Denne talen eggja birkebeinane. 9n trøysta seg no som fyrr til kongens fr sjå og fyretolor og det som hugen byes sa honom unt striden. Mot ovdrykk. Kong Sverre heldt ting I byen (Bio'r vin); tala han då som $0: »Me vil takka alle engelsmennene for }utkoma. dei som forer hit kveite og honning, fint mjøl eller Hæde SI oe me dg takka. alle dci menner. som hit hev fort lereft eller lin, vaks eller kjelar. Dei mennene vil Inc Og nemna tilsvårr venskap som er komne frå Orknøyane eller Hjaltland, Færøyane eller Island, og alle dci som hev (lutt slik van hit til dette landet, som me ikkje vel kann vcra forutan, og som landet botest ved. Men tyskarane som her er komne i stor fjølde og med store skip, dci etlar her ifrå å fora smør og skrei, som det er stor landorda i å fora burt, men forer i staden hit vin, som folk hev lagt seg etter, både mine menner og bys mennene og kjøpmennene. Av den handelen hev mykje ilt kome, men inkje god:. Mange hev her tynt livet sitt for den skuld, og sume lemene. Sume her andre mein av det all si tid; sume ber svivyrs ding, sume hev vorte såra eller dengde; og ovdrykken er det som valdar dette. Sudmennene skal hava mi store utakk for ferdi si. Og so framt dei vil halda liv eller gods, so fare dei burt her ifrå som snøggast! Ærend' deira hev vore til ugagn for oss og vårt rike. De må minnast kva ovdrykken er, kva han avlar, og kva han tyner. Det er det fyrste, som minst er 3 rekna, at den som held seg til drykken, han vanrøktar all gods avle; ovdrykken tyner og spiller all eigedomen hans; um mannen ryer var velhalden med gods, so vert han vesal og låk og fang, tun han Ikkje snur seg ifrå ovdrykken. Det er den andre skaden av ovdryks ken, at han tyner alt minne, so ein Rien,r ner av det som han var skyldig å hugsa, Det er den tridje, at då trår mannen etter alle vonde ting; han reddast Zig ikkje for å taka gods mcd urett. Den fjorde lasten mcd ovdrykken er at han eggjar mannen til ingen ting å tola, korkje ord eller gjerning, men å attergjelda alt med tvifald ilt mot det som var gjort. Og umfram det eggjar han til å leggja lastord på dei som sak. lause er. Det fylgjer Og ovdrykken, at mannen talmar ut kroppen sin, so han lyt tola mykje vondt, mødest av vaking. tyner blodet i alle ledene, spiller blodet til vanhelsa, og spiller dermed all helsa. Og når det hev bore so syrgjeleg til, at både eigedomen og helsa og vitet med er øydelagt av ovdrykken, so eggjar han ein til å øydeleggja det som ikkje fyrr er tynt: det er sjeli. Då eggjar han til i vanvyrda all rett sedugskap og alle rette bodord, og til å trå etter syndene. venda hugen ifrå den allmektige Gud og alt det gode. og ikkje minna seg noko av det som han hev gjort. Tenkje no på det, ovdrikkarar, når de skal skiljast frå alt, både drykken og livet, kven det er som då vil taka sjelil Minnest no kor ulik denne livnaden er den som skulde vera; for det skulde fylgja hov med alle ting. liermenner skal i fred vera blide som lamb, men i ufred hardsøkne som løvor. Kjøpmenner og bønder skal Og fara so med sitt stand, avla gods med rett um enn med meda, gjsta sine ting med vit og gjeva med milda. Men dei som er mindre skal vera takksame og tena kvar sin yvermann med god vilje og etter sine evnor.a Kongen enda talen sin so, at han bad mennene sine vera seduge og fred. same med bymenner og bønder og kjøp. menner. Denne talen fekk godt lov av alle vituge menner, og alle tykte det var vel tala.